In deze tijd waarin het prestatiedenken via Cito’s en de te grote focus op eenzijdig cognitief onderwijs op scholen de overhand lijkt te krijgen, is het hoog tijd voor een nieuw geluid. Geen tegengeluid overigens maar een andere stem. Eentje met een duurzaam echo-effect. Jellie de Roos geeft in de onderstaande blog aan waarom het richten op welbevinden veel effectiever doorklinkt in het onderwijs. Waarom loont het voor ieder op de schoolvloer beter om de volgende TOPS te kennen en toe te passen? Bureau Anders Wijs helpt iedere onderwijsorganisatie van functioneren naar floreren.
Voor ik uit de school klap met mijn tips (die mede ontleend zijn aan mijn pas uitgekomen boek ‘Juf klapt uit de school’, te bestellen via www.anders-wijs.nl), neem ik eerst even het containerbegrip ‘Welbevinden’ onder de loep: Welbevinden wordt ook wel het ervaren van levensgeluk genoemd en dat ervaar je niet zomaar, want gelukkig word je niet ineens. Je gelukkig voelen wordt namelijk pas dan optimaal ervaren door mensen wanneer ze de optelsom kunnen maken van de volgende zaken: Mensen ondervinden de optimale staat van zich goed voelen wanneer ze zich zowel psychisch/mentaal, emotioneel, sociaal, fysiek als academisch ‘wel’ bevinden. 1 + 1 = 3 is dan de kloppende som. Nu de tips over waarom het structureel aandacht hebben voor welbevinden voor de hele (educatieve) organisatie duurzaam beter werkt om je allereerst juist op welzijn te richten. Je zult zien: prestaties volgen dan vanzelf!
1. 15 procent van de Nederlanders ervaren deze florerende staat van zijn volgens eigen zeggen. 85 procent zegt dus -tussen de regels door- dit niet te voelen en te ervaren. Daar valt dus onnoemelijk veel winst mee te behalen. Wetenschappelijk bewijzen (Frederickson, 2001) zeggen namelijk dat het creëren van positieve emoties zo een positieve kettingreactie veroorzaakt bij individuele mensen en organisaties in zijn geheel, dat dit voor grote voordelen in het cognitieve, emotionele, fysieke en sociale functioneren zorgt. Mensen bewegen zich in het creëren van deze positieve spiraal van (niet meer optimaal) functioneren naar floreren. Juist voor een lerende organisatie een múst!
2. Goed nieuws: Je gelukkig(er) voelen kun je namelijk leren! Eerdergenoemd onderzoek (Frederickson, 2001) geeft tevens aan dat we voor 40 procent zélf kunnen bepalen hoe we omgaan met tegenslag en uitdagingen die het leven en werk nu eenmaal met zich meebrengt. Door zowel je leerlingen als je onderwijzend personeel te helpen de maakbaarheidsfactor van geluk te vergroten, door met simpele mentale oefeningen te werken, betaalt dit zichzelf terug in een grotere productiviteit op de schoolvloer. Zo werk je via de omgekeerde weg aan het verhogen van prestaties: je richt je échter nu als eerste op het wel-bevinden van een ieder. Dat werkt duurzaam beter: want volgens ditzelfde onderzoek is het positieve effect van de lange en zelfs blijvende duur.
3. Het stukje brein dat kan zorgen voor dit fijne geluksgevoel en betere leer-en werkprestaties bevindt zich aan de voorkant van je hoofd. De prefrontale cortex, dit speciale voorste gedeelte van de hersenen kunnen de bezitter van de hersenpan helpen om een groter geluksgevoel te ervaren en werkt tevens productie-verhogend. Deze meta-cognitieve vaardigheden moeten natuurlijk wel getraind worden. Volgens de nieuwste neuropsychologische wetenschap (Sitskoorn, 2016) werkt het namelijk letterlijk in de hersenen zo: wat je aandacht geeft groeit. Nieuwe hersenverbindingen ontstaan, nieuwe hersenscellen groeien wanneer je structureel werkt met simpele oefeningen om je werk- en leergeheugen te stimuleren, je te helpen concentreren en je mentale veerkracht te vergroten.
4. Het hebben van positieve emoties werkt liftend op het aangaan van sterkere, duurzame en sociale banden (Gabel, Reis, Impett & Asscher, 2004) en dit leidt vervolgens weer tot een betere samenwerking tussen leerlingen (én leerkrachten) (Mc Grath & Noble, 2008). Wanneer je in een gezond werkend team, in een fijne klas werkt, gaat het leren en lesgeven beter. Een logisch en onontbeerlijk gevolg voor een lerende organisatie.
5. Tenslotte: Als mensen -leerkrachten, leerlingen en andere onderwijsbetrokkenen- op hun best zijn en in plaats van functioneren – floreren: bloeien ze uiteindelijk op in plaats van zielloos te vegeteren. Dit zorgt zelfs op de langere termijn voor een langer en gelukkig leven. Wetenschappelijk bewezen en daarom dus geen sprookje.
Wanneer jij je kunt vinden in de bovenstaande tekst, en je wilt graag ervaren hoe welbevinden in de onderwijspraktijk simpel vorm te geven is, nodig ik je uit om eens te kijken naar mijn Anders Wijze diensten van Bureau Anders Wijs op www.anders-wijs.nl.
Ik help zowel op individueel niveau als op organisatieniveau scholen (besturen en teams) met het bereiken van het duurzame effect van Positieve Educatie. Ik geef als onderwijsexpert inspirerende lezingen, workshops en trainingen op het gebied van Positieve Educatie, Leren-Leren en Talentontwikkeling. Vrijblijvend advies? Bel 06-30707746 of mail met info@anders-wijs.nl. Ik sta u graag te woord. Mijn boek ‘Juf klapt uit de school’ is via www.ander-wijs.nl te bestellen, en haalt alle hierboven genoemde onderzoeken met broninformatie aan.
Vriendelijke groet,
Jellie de Roos,
Bureau Anders Wijs
Broninformatie uit ‘Juf klapt uit de school’ en dit blog:
Frederickson, B. L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: the broaden and build theory. The American Psychologist. 56 (3), 218.
Gable, S., Reis, H., Impett, E. A., & Asscher, E.R. (2004). What do you do when things go right? The intrapersonal and interpersonal benefits of sharing positive events. Journal of Personality and Social Psychology. 87, 228, 228-245.
Mc Grath, H., & Noble. (2008). The positive educational practices framework: A tool for facilitating the work of educational psychologists in promoting pupil wellbeing. Educational and Child Psychology. 25, 119-134.
Sitskoorn, M. M. (2016). Ik2: De beste versie van jezelf. (pp. 103-107). Deventer: Vakmedianet.